د نومبر ۲۵مه هر کال د ښځو پر وړاندې د تاوتریخوالي د له منځه وړلو د نړۍوالې ورځ په توګه نمانځل کېږي. د دې ورځ شالید د دومینیکن جمهوریت د میرابل خویندو له وژنې سره تړاو لري، چې د ۱۹۶۰م کال د نومبر په ۲۵مه د یوه ظالم رژیم پر وړاندې د خپلې مبارزې له امله ووژل شوې.
هندوستان ټایمز نن دوشنبه د (لېندۍ ۳مه) راپور ورکړی، چې د بالیوډ سینما مشهوره څېره او لوبغاړی درمېندرا په ممبۍ کې د ورپېښې ناروغۍ له امله ومړ. د هندي فلمونو تولیدونکي کرن جوهر هم د هغه مړینه تایید کړې او د بالیوډ سینما لپاره یې لویه ضایع بللې ده.
افغان فلم جوړونکياو لیکوال داوود هلمندي د خپل مستند فلم «پیکار» له امله دامسټرډم نړیوال مستند فلم فستیوال درې جایزې ترلاسه کړې. دغه فلم چې ۹۷دقیقې اوږد دی، د څو نسلو د کډوالۍ او هغو هڅو کیسه کوي چې د امنیت او ازادۍ لپاره ترسره شوي.
د طالبانو د اطلاعاتو او کلتور وزارت د فرهنګ او هنر معین مولوي عتیقالله عزیزي د جاپان سفیر ماساموتو کِینیچي سره د فرهنګي همکاریو او تاریخي میراثونو د ساتنې په اړه ناسته کړې ده. په دغه ناسته کې دواړه خواوو د افغانستان د لرغونو اثارو خوندي کولو ژمنه کړې.
د رویټرز د راپور لهمخې، هالیووډ (یکشنبه د لړم ۲۵مه)، نړۍوال فلمي ستوري ټام کروز ته د نږدې نیمې پېړۍ هنري سفر په درناوي افتخاري اسکار جایزه ورکړه. رویټرز لیکلي، چې ۶۳ کلن ټام کروز سره له دې چې دغې جایزې ته څلور ځلي نوماند شوی و، خو دا یې لومړی ځل دی چې د اسکار جایزه ترلاسه کوي.
افغانستان د ګڼو قومونو، ژبو، باورونو او ټولنیزو طبقو ګډ کور دی، خو د دې ټولنیزې تنوع تر شا یو داسې ولسي جوړښت ولاړ دی چې د تاریخ په اوږدو کې یې د ملي یووالي بنسټ نه یوازې دا چې ساتلی، بلکې پیاوړی کړی دی.
سټاکهولم سنډروم هغه رواني حالت دی چې پکې قرباني د خپل جبري حاکم، ظالم یا زورواک سره عاطفي تړاو پیدا کوي. دا حالت په ۱۹۷۳م کال کې د سوېډن د سټاکهولم د یو بانک د یرغمل نیونې له پېښې وروسته تشریح شو، هلته بنديانو د خپلو یرغملګرو پر ضد د غږ د پورته کولو پر ځای له هغوی دفاع کوله.
د تېر جمهوري نظام پخواني لوی څارنوال محمد فرید حمیدي د جوزجان پوهنتون له لوحې د ازبکي ژبې د حذفېدو په غبرګون کې ویلي، پر افغانستان واکمنه ډله «د تعصب لهمخې هڅه کوي د اسلام خدمتګاره ژبې او تمدني ویاړونه لهمنځه یو سي.»
سرچینو افغانستان انټرنشنل ته ویلي، طالبانو د جوزجان پوهنتون له لوحې ازبکي ژبه حذف کړې ده. د طالبانو دغې چارې ګڼ غبرګونونه راپارولي او د پخوانۍ ولسي جرګې غړې فوزیه کوفي وايي، له یادې لوحې یوازې ازبکي ژبه نه، بلکې فارسي هم حذف شوې ده.
د جمهوري نظام د بهرنیو چارو پخواني وزیر محمد حنیف اتمر د ازبکي ژبې سپکاوی او تبعیض د ټولو افغانانو سپکاوی ګڼلی دی. سرچینو افغانستان انټرنشنل ته ویلي، طالبانو د جوزجان پوهنتون له لوحې ازبکي ژبه حذف کړې ده.
په متحده ایالاتو کې هر کال د نومبر په ۱۱مه نېټه، خلک د خپلو پوځیانو، سابقهدارانو او د هغو ټولو نارینهوو او ښځو درناوی کوي چې د هېواد د دفاع، ازادۍ او سولې لپاره یې قربانۍ ورکړې دي. دا ورځ په امریکا کې د "ویټرنز ډې" په نوم پېژندل کېږي او یوه ملي رخصتي ده.
د طالبانو د اطلاعاتو او کلتور وزارت خبر ورکړی، چې په غزني ولایت کې د سلطان شهابالدین غوري مقبره او د سردار لرغونې غونډۍ د بیارغونې چارې پیل شوې دي. د یاد وزارت د خبرپاڼې له مخې؛ د مقبرې او غونډۍ بیارغونه د طبیعي پېښو له امله د زیانمن شویو جوړښتونو د ترمیم لپاره ترسره کېږي.
د طالبانو د بلخ ولایت د اطلاعاتو او کلتور رییس محمدالله ضرار په مشرۍ د روضې د بیارغونې کمېټې لومړنۍ ناسته شوې. د طالبانو د اطلاعاتو او کلتور وزارت وايي چې د روضې هغه برخې او برځونه چې زیانمن شوي دي، بیا رغول کیږي.
د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو سازمان د ځانګړې استازې مرستیال ښاغلي اندریکا راتوت په غور ولایت کې د شاوخوا ۹۰۰ کلن پخواني جام منار څخه لیدنه کړې او ټینګار یې کړی، چې نړۍواله ټولنه باید د دغه تاریخي میراث د ژغورنې لپاره سملاسي اقدام وکړي او د لهمنځه تلو مخه یې ونیسي.
د بالیووډ نامتو او میلیادر ستوری شاهرخ خان چې د میر تاج محمد خان او فاطمې زوی دی، د ۱۹۶۵ کال د نومبر پر دویمه په نوي ډیلي کې زېږېدلی دی. پلار یې په پېښور کې اوسېده او د هند د خپلواکۍ غورځنګ یو فعال و او د هند له وېشل کېدو وروسته نوي ډيلي ته کډوال شو.
په ملګرو ملتونو کې د افغانستان د استازولۍ سرپرست د طالبانو له لوري د کابل پوهنتون په انګړ کې د دري ژبې شاعر او لیکوال خلیلالله خلیلي د قبر ویجاړول وغندل او زیاته یې کړه، چې طالبانو په دې ډول کړنو سره ثابته کړې، چې د افغانستان د تاریخي حافظې اصلي دوښمنان دي.
د پابلو پیکاسو هغه تابلو، چې «ښځه د ګلدارې خولۍ سره» نومیږي او د هغه د محبوبې «دورا مار» الهام بخښونکی څېره په کې انځور شوې له اتو لسیزو څخه ډیر وخت وروسته له یوې شخصي ټولګې څخه را ووته او د پاریس په لیلام کې په ۳۲ میلیون یورو وپلورل شو.
د طالبانو د اطلاعاتو او کلتور وزارت اعلان کړی، چې د «لوحو او تبلیغاتي تابلوګانو د ژبني اصلاح» کمېسیون د کابل ښار په پنځمه ناحیه کې له ۲۰۰ څخه زیاتې تابلوګانې او لوحې په ژبني لحاظ سمې کړې دي.
هندي رسنیو خبر ورکړی، چې د دغه هېواد وتلی فلمي لوبغاړی او فلم جوړوونکی ګووردهن اسراني چې په «شعلې» فلم کې د بندیخانې د چارواکي په کومېډي رول سره مشهور شوی و، د اوږدې ناروغۍ له امله په ۸۴ کلنۍ کې مړ شوی دی. دغه هندي کومیډین په افغانستان کې هم ځانګړي او ډیر مینوال لرل.
یو شمېر ازبک فرهنګپالو او فعالانو د جمعې په ورځ په کابل کې د یوې فرهنګي غونډې په ترڅ کې د «ازبکي ژبې ملي ورځ» ونمانځله. دغه غونډه د ازبکستان د سفیر، د طالبانو د چارواکو، لیکوالانو، شاعرانو، ښځو او ځوانانو په ګډون جوړه شوې وه.
په لندن کې د رواني روغتيا ملاتړ سازمان د افغانستان ازاد پوهنتون او د ښځو د دوو نورو بنسټونو په همکارۍ د«رواني درملنه او د کلتوري ریښو درناوی» په نوم یوه نړۍواله غونده ترسره کړه.
د طالبانو د بدخشان ولایت د اطلاعاتو او کلتور ریاست مسوولان وايي چې ددغه ولایت په خاش ولسوالۍ کې یوه لرغونې سمڅه موندل شوې، چې پنځه پیړۍ تاريخي مخینه لري. له دې سمڅې څخه د خټینو لوښیو او د ډبرینو ډېوه لوښیو ټوټې موندل شوې دي.