زاویه

این نوشته بررسی می‌کند که چگونه ممنوعیت کشت کوکنار به‌جای مهار تولید مواد مخدر، افغانستان را به سمت تولید متامفتامین برده و چرا ساختار اقتصادی و اجتماعی این کشور چنین تغییری را ممکن ساخت.

روز جهانی نویسندگان در بند که به روز جهانی نویسندگان زندانی هم معروف است، ۱۵ نومبر (۲۴ عقرب) هر سال به ابتکار انجمن جهانی قلم برگزار می‌شود؛ روزی برای گرامی‌داشت نویسندگانی که به‌خاطر بیان عقیده و انتشار دیدگاه خود بازداشت و زندانی شده‌اند.

پس از ناکامی مذاکرات طالبان و پاکستان در دوحه و استانبول، جمهوری اسلامی ایران برای مدیریت بحران و کاهش تنش‌ها وارد عمل شده است. عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران در روزهای اخیر با وزیران خارجه روسیه، قطر، ترکیه، پاکستان و طالبان گفت‌وگو و نسبت به افزایش کشمکش‌ها ابراز نگرانی کرد.

طالبان دو بار در افغانستان به قدرت رسیده است، اما هر دو دوره حاکمیت این گروه با بحران‌های شدید داخلی، منطقه‌ای و جهانی همراه بوده است. ۱۳ نوامبر یادآور سقوط نخستین دوره حکومت طالبان است؛ دوره‌ای که با مداخله بین‌المللی پایان یافت.

دونالد ترامپ از آغاز ریاست‌جمهوری‌اش در سال ۲۰۱۷، افغانستان را نه صرفا به‌عنوان میدان نبرد یا ماموریت ضدتروریسم، بلکه به مثابه گنجینه‌ای از منابع طبیعی می‌دید که می‌تواند هزینه‌های جنگ را جبران کرده و به ابزاری برای اعمال قدرت اقتصادی و سیاسی بدل شود.

طالبان و پاکستان پس از شکست مذاکرات استانبول حملات لفظی و سیاسی علیه یکدیگر را تشدید کرده‌اند. خواجه آصف، وزیر دفاع پاکستان، پرچم حملات لفظی به طالبان را به دست گرفته و از پشت صفحه اکس و تلویزیون‌های پاکستان قول حمله به شبه‌نظامیان تی‌تی‌پی در داخل افغانستان را می‌دهد.

پس از ناکام شدن سه دور مذاکره بین پاکستان و طالبان رسانه‌های پاکستانی گزارش دادند که اختلافات عمیق مانع توافق شده است. هر دو طرف، با وجود میانجی‌گری ترکیه و قطر، یکدیگر را مقصر بن‌بست می‌دانند. روزنامه‌های پاکستانی از پایان صبر پاکستان و سرسختی طالبان نوشته‌اند.

دور سوم مذاکرات بین طالبان و پاکستان شکست خورد. طی دو روز کامل، رؤسای استخبارات طالبان و پاکستان با میانجی‌گری قطر و ترکیه در استانبول گفت‌وگو کردند، اما این مذاکرات بدون هیچ نتیجه‌ای متوقف شد.

پیروزی زهران ممدانی در انتخابات شهرداری نیویارک از سوی ناظران به عنوان غلبه یک کارزار مردمی بر نیروهای ثروتمند و بانفوذ تعبیر شده است.

مقامات طالبان بارها در مورد تمایل پیاپی دونالد ترامپ به بازگشت به پایگاه هوایی بگرام اظهار نظر کرده و بر حفظ آن تاکید کرده‌‌اند. ناصر وطن‌یار، پژوهشگر در این مقاله که برای افغانستان اینترنشنال نوشته می‌گوید جبهه مقاومت و تاجیکان در معادله بگرام و آینده افغانستان نقش محوری دارند.

در هیاهوی رقابت‌های شهرداری نیویارک، زنی آرام و کم‌حرف در کنار نامزد پیشتاز ایستاده است. راما دواجی، همسر زهران ممدانی، با سکوت خود داستانی بلندتر از فریاد روایت می‌کند. حضور خاموش او به چشم بسیاری همان‌قدر پرمعناست که رساترین شعارهای سیاسی.

مذاکرات چهار روزه طالبان و پاکستان در استانبول بدون نتیجه پایان یافت. دو طرف یکدیگر را به نبود اراده لازم برای رسیدن به توافق متهم می‌کنند. ظاهرا سطح هیئت‌ها در عدم موفقیت گفت‌وگوهای طولانی نقش داشته است. قرار است دور سوم مذاکرات ۱۵ عقرب در سطح بالاتر برگزار شود.

تحلیل تازه‌ نشریه «دیپلومات» نشان می‌دهد که افغانستان در سیاست منطقه‌ای جدید ایران به موقعیتی مرکزی رسیده است؛ کشوری که هم می‌تواند برای تهران تهدید باشد و هم سپر دفاعی. این نگاه تازه، پس از جنگ ایران و اسرائیل در جون ۲۰۲۵ و تمرکز بیشتر حکومت ایران بر ثبات داخلی، شکل گرفته است.

قاری امجد که بامداد روز پنجشنبه در عملیات نیروهای امنیتی پاکستان در نزدیکی مرز افغانستان کشته شد، دومین فرد بعد از نور ولی محسود، رهبر تحریک طالبان پاکستان بود. وحید پیمان، روزنامه‌نگار در این گزارش به پیشینه و نقش این فرمانده در ساختار گروه تی‌تی‌پی پرداخته است.

۱۹ روز پس از درگیری‌های شدید مرزی میان طالبان و پاکستان، گذرگاه‌های کلیدی میان دو کشور همچنان بسته هستند. این نخستین‌بار نیست که مرزهای مشترک در سایه تنش‌های سیاسی و درگیری‌های نظامی بسته می‌شوند اما شدت و دوام بحران نشان از بحرانی عمیق‌تر در روابط بازرگانی و امنیتی دو کشور دارد.

مذاکرات هیئت‌های پاکستان و اداره طالبان برسر پایان درگیری مرزی وارد سومین روز شده است. پاکستان موفق شده به روایت این مذاکرات شکل بدهد، اما طالبان به علت رابطه خصمانه با رسانه‌ها و اطلاع‌رسانی، در ساختن روایتی از مذاکرات و موازی با روایت پاکستان منفعلانه عمل کرده است.

پس از کشمکش‌های مرزی طالبان و پاکستان در ماه گذشته، دو طرف به آتش‌بسی فوری تن دادند و گفت‌وگوهایی را برای تنظیم سازوکار اجرایی و نظارتی آن آغاز کردند. اما از همان ابتدا هشدار وزیر دفاع پاکستان که اگر مذاکرات بی‌نتیجه بماند «جنگ آشکار» در پیش است، آینده این آتش‌بس را مبهم ساخت.

اسماعیل میاخیل، رئیس سابق تلویزیون ملی افغانستان در مقاله‌ای که به افغانستان اینترنشنال فرستاد، نوشت که زلمی خلیل‌زاد بار دیگر در نقش «میانجی‌ خودخوانده» به صحنه بازگشته و با استفاده از شبکه‌های خود در تلاش است طالبان را از طریق پروژه‌های اقتصادی و لابی بین‌المللی مشروعیت ببخشد.